Blog

Jazda samochodem pod wypływem alkoholu może stanowić wykroczenie lub przestępstwo – w zależności od stężenia alkoholu we krwi. Wyróżnia się dwa poziomy stężenia alkoholu we krwi: stan nietrzeźwości oraz stan po użyciu alkoholu.

Zgodnie z art. 115 § 16 Kodeksu karnego stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość. Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem (art. 178a k.k.).

Zgodnie zaś z art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi stan po użyciu alkoholu zachodzi, gdy zawartość alkoholu w organizmie wynosi lub prowadzi do stężenia we krwi od 0,2 promila do 0,5 promila alkoholu albo obecności w wydychanym powietrzu od 0,1 mg do 0,25 mg alkoholu w 1 dm³. Prowadzenie pojazdu w stanie po użyciu alkoholu jest wykroczeniem.

Zgodnie z art. 87 Kodeksu wykroczeń osoba znajdująca się w stanie po użyciu alkoholu prowadząca pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega karze aresztu albo grzywny nie niższej niż 50 złotych. Kara aresztu trwa najkrócej 5, najdłużej 30 dni. Maksymalna wysokość grzywny wynosi zaś 5000 zł. Wymierzając grzywnę, sąd bierze oczywiście pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste i rodzinne, jak również stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Co więcej, w razie popełnienia opisanego wyżej wykroczenia obligatoryjnie orzeka się zakaz prowadzenia pojazdów na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Należy jednak wskazać, że Kodeks wykroczeń przewiduje możliwość odstąpienia przez sąd od orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów. Zgodnie bowiem z art. 39 § 1 k.w. sąd w wypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie ma możliwość odstąpienia od wymierzenia środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Sąd bierze tu pod uwagę charakter i okoliczności czynu lub właściwości i warunki osobiste sprawcy.

Ukaranie uważa się za niebyłe po upływie 2 lat od wykonania, darowania lub przedawnienia wykonania kary.

Daleko bardziej idące skutki niesie ze sobą prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości, które zgodnie z art. 178a k.k. jest przestępstwem zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności (od miesiąca do lat 2), a nawet pozbawienia wolności od 1 miesiąca do lat 2. Karę grzywny wymierza się w stawkach dziennych określając liczbę stawek (od 10 do 540) oraz wysokość jednej stawki (od 10 zł do 2000 zł). Ustalając wysokość stawki dziennej sąd bierze pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

W tym miejscu podkreślić należy, że jeżeli kierowca dopuszcza się przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości po raz kolejny podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 178a § 4 k.k.)

W przypadku popełnienia przestępstwa prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości sąd orzeka zakaz prowadzenia pojazdów na okres nie krótszy niż 3 lata (maksymalna granica to aż 15 lat). W sytuacji zaś skazania za przestępstwo z art. 178a § 4 k.k. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych orzekany jest dożywotnio.

Oprócz opisanych wyżej kar i środków karnych popełnienie przestępstwa prowadzenia pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wiąże się również z dolegliwościami finansowymi. W przypadku skazania kierowcy za takie przestępstwo sąd orzeka świadczenie pieniężne na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w wysokości co najmniej 5.000 zł, zaś w przypadku skazania za czyn z art. 178a § 4 k.k. w wysokości co najmniej 10.000 zł (aż do 60.000 zł).

Po zatrzymaniu za jazdę pod wpływem alkoholu kierowca zostaje wezwany celem złożenia wyjaśnień. Wówczas może zdarzyć się sytuacja, że po przesłuchaniu prokurator zaproponuje dobrowolne poddanie się karze. O ile osoba zatrzymana zgodzi się z zaproponowaną karą, to wówczas prokurator zamiast aktu oskarżenia kieruje do sądu wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucane mu przestępstwo. Oczywiście już na etapie postępowania przygotowawczego można domagać się także, by prokurator zamiast aktu oskarżenia złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania. Jeżeli prokurator nie przychyli się do tego wniosku i wniesie akt oskarżenia, można taki wniosek złożyć bezpośrednio do sądu, do którego skierowana została sprawa. Warunkowe umorzenie postępowania jest możliwe przede wszystkim w sytuacji, gdy poziom stężenia alkoholu we krwi nie był znaczny, był zbliżony do granicy z wykroczeniem, a nadto gdy osoba była uprzednio niekarana.

W przypadku skierowania do sądu aktu oskarżenia osoba oskarżona, która przyznaje się do winy, ma dwie możliwości. Przed doręczeniem zawiadomienia o terminie rozprawy może złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze i wymierzenie określonej kary, środka karnego itp., ewentualnie wniosek taki można złożyć na rozprawie do chwili zakończenia swojego pierwszego przesłuchania. Drugą możliwością jest natomiast walka o wspomniane już warunkowe umorzenie postępowania. Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania można zgłosić już od momentu postawienia zarzutu popełnienia przestępstwa aż do prawomocnego zakończenia postępowania.

Warunkowe umorzenie postępowania niesie ze sobą wiele korzyści. Przede wszystkim podkreślić należy, że wówczas sąd stwierdza fakt popełnienia przestępstwa jednak nie wymierza za nie oskarżonemu kary. Prawomocne warunkowe umorzenie postępowania jest wpisywane do Krajowego Rejestru Karnego, jednak z uwagi na fakt, że nie jest to skazanie, można uzyskać zaświadczenie o niekaralności. Wpis o warunkowym umorzeniu postępowania zostanie z rejestru usunięty po upływie 6 miesięcy od zakończenia okresu próby.

Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do 3 lat. Umarzając warunkowo postępowanie karne sąd może jednak orzec  świadczenie pieniężne lub zakaz prowadzenia pojazdów do lat 2.

Adw. Karol Kakowski