Blog

Czym jest klasyfikacja osadzonych?

Klasyfikacja osadzonych pomaga dobierać skuteczne metody oddziaływania
penitencjarnego, w zależności od indywidualnych predyspozycji oraz potrzeb.
Zapobiega ona także wzajemnej demoralizacji więźniów oraz pozwala stworzyć
warunki wychowawcze. Tym samym sprawia, że osadzeni trafiają do odpowiednio
przygotowanych zakładów karnych.

Grupy i podgrupy klasyfikacyjne:

Rodzaje zakładów karnych oznacza się literami:
 M – dla młodocianych
 P – dla odbywających karę po raz pierwszy
 R – dla recydywistów penitencjarnych
 W – dla odbywających karę aresztu wojskowego

Typy zakładów karnych oznacza się cyframi

 1 – typu zamkniętego
 2 – typu półotwartego
 3 – typu otwartego
Typy zakładów karnych różnią się przede wszystkim stopniem izolacji osadzonych a
także obowiązkami i uprawnieniami.

Rodzaje zakładów karnych:

Zakład karny dla młodocianych (Artykuł 84 KKW)
W zakładzie karnym dla młodocianych odbywają karę skazani, którzy nie ukończyli
21 roku życia, jednak w uzasadnionych wypadkach skazany może odbywać karę w
tym zakładzie po ukończeniu 21 roku życia. Również w przypadku jeżeli jest to
uzasadnione potrzebami oddziaływania, dorosły skazany po raz pierwszy,
wyróżniający się dobrą postawą, może, za swoją zgodą, odbywać karę w zakładzie
karnym dla młodocianych. Regulaminy zakładów karnych dla młodocianych
przewidują nacisk na zajęcia kulturalno-oświatowe, sportowe oraz spotkania z
rodzinami. Skazani odbywający karę w zakładach dla młodocianych mają o jedno
więcej widzenie w miesiącu od osadzonych przebywających w innych zakładach.
Widnieją w regulaminach także zapisy, że w stosunku do młodocianych nie stosuje
się szczególnie surowych kar dyscyplinarnych.

Zakład karny dla odbywających karę po raz pierwszy (Artykuł 85 KKW)

W takim zakładzie osadza się tych, którzy odbywają karę po raz pierwszy za
przestępstwo nieumyślne a więc przy kwalifikacji do tego rodzaju zakładu kryterium
przyjęcia stanowi fakt wcześniejszego odbywania kary oraz umyślność
przestępstwa. Mogą tutaj odbywać karę także młodociani jeśli wymagają tego
względy wychowawcze i resocjalizacyjne.

Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych (Artykuł 86 KKW)

W zakładzie karnym dla recydywistów penitencjarnych odbywają karę dorośli
skazani za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę
pozbawienia wolności oraz ukarani za wykroczenia umyślne karą aresztu lub
zastępczą karą aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu
wojskowego za umyślne przestępstwa lub wykroczenia, chyba że szczególne
względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego dla
odbywających karę po raz pierwszy. Zakład karny dla recydywistów penitencjarnych
traktuje swoich więźniów dosyć surowo co przejawia się w stopniu izolacji czy w
mniejszej ilości praw osadzonych.

Zakład karny dla odbywających karę aresztu wojskowego (Artykuł 94 KKW)

Skazany na karę aresztu wojskowego odbywa karę w zakładzie karnym typu
otwartego, chyba że szczególne względy przemawiają za potrzebą osadzenia
skazanego w zakładzie karnym innego typu. W takim zakładzie osadzeni
umieszczani są w pomieszczeniach z zachowaniem hierarchii w stopniach
wojskowych a podczas odbywania kary mają obowiązek pracy.

Typy zakładów karnych:

Zakład karny typu zamkniętego

W takim zakładzie cele osadzonych przez większość czasu są zamknięte aczkolwiek
jeśli bezpieczeństwo nie jest zagrożone, cele mogą być otwarte przez określony
czas w ciągu dnia. Skazani mogą być zatrudnieni poza terenem zakładu ale w
pełnym systemie konwojowania (nie dotyczy to więźniów skazanych na dożywotnie
pozbawienie wolności oraz więźniów niebezpiecznych, którzy mogą być zatrudnieni
tylko i wyłącznie na terenie zakładu).W obrębie zakładu organizowane są zajęcia
kulturalno- oświatowe oraz sportowe. Skazani mogą przemieszczać się po zakładzie
tylko w sposób ściśle określony i pod nadzorem . Osadzeni mogą także korzystać z
własnej bielizny czy obuwia a po wyrażaniu zgody przez dyrektora zakładu także z
odzieży. Rozmowy telefoniczne skazanych podlegają kontroli administracji a ich
korespondencja podlega cenzurze administracji zakładu karnego. Więźniowie
zakładu zamkniętego mogą korzystać z dwóch widzeń w miesiącu ale także pod

nadzorem funkcjonariusza zakładu. Skazanym, odbywającym kare w tego typu
zakładzie nie udziela się przepustek.

Zakład karny typu półotwartego

Cele skazanych w zakładzie półotwartym pozostają otwarte w dzień jednak w porze
nocnej mogą być zamknięte. W przeciwieństwie do zakładu typu zamkniętego tutaj
osadzeni mogą być zatrudnieni poza terenem zakładu, w systemie zmniejszonego
konwojowania lub nawet bez konwojenta, a za zgodą dyrektora zakładu mogą oni
uczęszczać także na zajęcia, szkolenia, terapie organizowane poza terenem
zakładu. Dodatkowo administracja więzienia może organizować zajęcia sportowe lub
kulturalno-oświatowe poza terenem zakładu w obecności funkcjonariusza bądź
pracownika zakładu, z tym, że liczba wyjścia z zakładu w celu udziału w takich
zajęciach nie może przekroczyć 28 dni w roku. Skazani mogą korzystać z własnej
odzieży, bielizny, obuwia oraz poruszać się po terenie zakładu w czasie i miejscach
ustalonych w porządku wewnętrznym określonym przez dyrektora zakładu.
Skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz na
dwa miesiące, łącznie na okres nieprzekraczający 14 dni w roku. Regulamin
przewiduje 3 widzenia w miesiącu, oraz możliwość sprawowania kontroli nad
widzeniami czy korespondencją. Rozmowy telefoniczne osadzonych również mogą
podlegać kontroli administracji zakładu karnego.

Zakład karny typu otwartego

W zakładzie karnym typu otwartego cele mieszkalne pozostają otwarte przez całą
dobę. Naciska się na zatrudnianie osadzonych poza terenem zakładu i bez
konwojenta. Skazanym zezwala się na uczestnictwo w zajęciach, warsztatach,
terapiach poza terenem zakładu, można także zezwalać na udział w
organizowanych przez administrację zakładu karnego poza terenem zakładu
karnego zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych, z tym, że łączna liczba
opuszczeń zakładu karnego w celu udziału w tych zajęciach i imprezach dla jednego
skazanego nie może przekroczyć 56 dni w ciągu roku. Skazani mogą poruszać się
po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku
wewnętrznym jak i korzystać ze swojej bielizny, butów czy odzieży. Osadzeni mogą
uzyskać przepustki na czas nie przekraczający 28 dni w roku, nie częściej niż raz w
miesiącu. Istotny jest także fakt, prawa do nieograniczonej liczby widzeń w dniach i
godzinach wyznaczonych porządkiem wewnętrznym zakładu. Skazani mogą
otrzymywać z depozytu zakładowego pieniądze pozostające do ich dyspozycji.

                                        Autor: Natalia Matuszewska, studentka Prawa UKW w Bydgoszczy

                                                     red. Adw. Karol Kakowski